“Castelao non militaría hoxe no BNG”

O catedrático fala sobre o marxismo, Piñeiro, a visión que da cultura galega se ten fóra e Castelao, do que fan 25 anos da chegada dos seus restos a Bonaval.

O catedrático Xesús Alonso Montero anuncia a publicación de cando menos media ducia de libros este ano, entre eles unha investigación sobre a viaxe de Castelao á URSS en 1938, e outro sobre Ramón Piñeiro. Viron a luz xa as reedicións de Antonio Machado na nosa voz e Encuesta mundial sobre la lengua y la cultura gallegas, e mais Letras Galegas, unha compilación de artigos publicado polo profesor nos anos setenta en Triunfo e outras revistas. Tamén Cartas de republicanos galegos condenados a morte, "un libro moi importante, -di- son 120 cartas, e algunhas levo toda a vida buscándoas, dende 1966 que publiquei a primeira, de Víctor Casas, até unhas que conseguín en B.Aires en maio, dunha familiar duns fusilados".

Na obra mestúranse cartas ben distintas: "hai cartas que se escriben para a historia e outras non. No libro recóllense cartas persoais, cartas de amor que un pobre infortunado de cerca de Salvaterra lle escribiu á súa moza; o que pasa é que chegou ás miñas mans e pasou a formar parte da historia. Pero outros, cando escribían estas cartas sabían que escribían para a historia".

Esta é a introduçom à entrevista. Se queredes seguir lendo, premede aqui. E depois, a dar a vossa opiniom.

"Catalunya nom é Espanha"

Coma todos os dias hai notícias que destacam todos os meios de comunicaçom (crimes, politicadas...) , mas hoje houve umha que me chamou muito a atençom. O jogador francês do F.C. Barcelona, Thierry Henry, declara nunha entrevista a "La Vanguardia" que "Catalunya no es España, es otra cosa y eso hay que sentirlo".

Estamos tam acostumados a que os desportistas só se posicionem em temas nos que tod@s estamos de acordo que umha afirmaçom coma esta é normal que nos dea nos olhos. Mas, como devemos interpretar estas palavras? Tomamo-las em consideraçom ou ignoramo-las?

Se queredes ler a entrevista completa picade aqui

'As academias defenden ás elites controlando a lingua'

Redacción. Lograr que a Real Academia Española (RAE) elimine as acepcións de 'tonto' e 'tartamudo' do termo 'gallego'. Este é o obxectivo dun grupo de mozos de Compostela que se acaban de organizar co nome de Asociación Garipano.

Garipano conta co apoio da escritora Teresa Moure. Neste vídeo de ANT TV, Moure denuncia que “o que acontence coas academias é que son instuticións conservadoras que manteñen os privilexios das elites e fanno precisamente a través do control da lingua”.

A profesora na Facultade de Filoloxía da Universidade de Santiago asegura que, na súa tarefa de “control”, a RAE e as outras academias “non queren cambios, ao igual que pasa cos termos que trivializan as mulleres ou a homosexualidade”.

Tatexos, pero só dende 2001

A colaboradora de ANT explica que a acepción de tatexo nace das dificultades que tiñan os galegofalantes para falaren correctamente o idioma castelán. Mar López, da Asociación Garipano, indica que foi en 2001 cando se introduciu esta acepción de tartamudo, tras a morte do académico galego Camilo José Cela.

López tamén indica que no caso doutras linguas, como o catalán ou o castelán, o dicicionario da RAE si especifica que se trata dunha lingua romance.

Para lograr o seu obxectivo, a Asociación Garipano lanzou unha páxina web na que recolle sinaturas tanto a nivel individual como colectivo.

Para ler a nova na sua fonte original, preme aqui

'Cómpren cambios aínda que algúns ricos se arruínen'

Manuel Vilas. Beiras reclámalle á Xunta 'independencia de criterio' e 'coraxe' para que tome medidas diferentes das da UE e evitar 'salvar aos delincuentes que crearon a crise e afogar aos cidadáns'. O catedrático cualifica de 'acontecemento decisivo' o Foro Social Galego para organizar dende Galiza unha resposta alternativa á recesión.

A Xosé Manuel Beiras non lle treme o pulso á hora de avaliar a resposta da Xunta e do Estado á crise. O catedrático de Economía da USC reclama “medidas redistribúan cara abaixo no lugar da redistribución cara arriba que están facendo, medidas que pensen na maioría social aínda que haxa ricos que se arruínen e entidades financeiras que se vaian ao tacho”.

O ex-líder do BNG admite que fai falta “moito valor político” no Goberno para operar tales cambios. Preguntado sobre se os dirixentes galegos teñen esa valentía, Beiras responde que os gobernantes galegos “teñen que demostrar se teñen coraxe ou non, sobre todo se teñen independencia de criterio”.

Así o declara nunha entrevista con ANT TV por mor do Foro Social Galego (FSGAL), que comeza o 5 de decembro en Compostela coa colaboración de máis de cen colectivos.

Foro Social Galego

Para o político nacionalista, o FSGAL é un “acontecemento decisivo”. Beiras destaca destaca que “Galiza ten unha experiencia de organización momentos alternativos antes incluso de que se comezase a celebrar os Foros Sociais Mundiais, como é o caso de Galiza no tardofranquismo”.

O único representante do país no Consello Internacional do Foro Social Mundial defende a diversidade ideolóxica do cento de colectivos que se xuntarán durante unha fin de semana no Campus Norte da USC. Na entrevista, Beiras explica que unha das causas do nacemento destes foros é as dificultades do diálogo entre o tecido social e os partidos políticos.

Avaliación da resposta do bipartito

Sobre as inciativas que está a tomar a Xunta contra a recesión, o catedrático de Economía da USC alerta que “as medidas que tomaron inicialmente van na liña das tomadas polos gobernos do estado e europeos; o perigo consiste en que acaben salvando aos delincuentes que crearon a crise e afogando aos cidadáns”.

O ex-portavoz nacional do Bloque demanda solucións que “abran fendas” no sistema e non “poñerlle parches, darlle vitaminas, darlle antibióticos para que o capitalismo dure cen anos máis”.

“Eu comprendo que un goberno ten que tomar medidas para conter a crise pero por outra banda ten que abrir liñas que vaian na dirección única posíbel que dure no tempo; e para iso fai falta moito valor, moita coraxe”, conclúe.

Para ler a entrevista na sua fonte original, preme aqui

Entrevista completa a Beiras no programa, já extinto, "Somos unha potenzia"

Primeira parte

Segunda parte

Terceira parte

Última parte

Antónia Luna, professora de galego em Buenos Aires

"Eu nom o verei, mas o reintegracionismo vai prender"

Fundadora de Amigos do Idioma Galego e mestra de galego integrado na Argentina, Antónia Luna (85 anos) visita estes dias Noia, a vila de seus pais.

Antónia é galega mália nom nascer aqui. Fijo-o em 1923 em Buenos Aires, onde reside hoje e onde exerce de embaixadora da nossa cultura. Filha do presidente fundador da Sociedade dos Filhos do Partido Judicial de Noia em Buenos Aires, o seu achegamento a todo o que tivesse o galego como definiçom foi um jeito de evoluçom natural. De nena já recitava poemas de Rosalia ou Cabanillas, e quase que aprendeu a ler coa única página galega que os domingos incorporava o jornal "Correo de Galicia". Estes forom os seus primeiros contactos coa nossa língua, um idioma que, por certo, nom empregavam os seus pais acotio, empuxados por um contexto laboral eminentemente formado por argentinos e italianos: "o meu pai era sapateiro e nom empregava o galego porque nom tivo a oportunidade, emigrou com oito anos e já nom tinha ninguém com quem falá-lo", relata Antónia.

Àquelas forom as origens, mas os vencelhos de Antónia Luna coa nossa língua estreitarom-se com o passo dos anos: hai agora 31 inscreveu-se no seu primeiro curso no Centro Galego de Buenos Aires, lugar onde conheceria ao seu mestre, entom e agora, Higino Martins Estêvez. El introduciu-na no interesse polo galego integrado, já que o outro, para Antónia, nom é máis que "castrapo, um galego arruinado". Desde entom até hoje, o trabalho pola língua que exerce esta mulher na Argentina nom encontrou freio. De aluna passou a mestra e hoje colabora na Federación de Sociedades Galegas no ensino do galego. Tenhem uns 50 alunos, interessados todos eles no conhecemento do galego "nom deturpado polos hispanofalantes", se bem os mais topam dificuldades e lamentam que esse "nom seja o galego que falavam os seus avós". Neste caminho, Antónia mesmo viveu a expulsom do Centro Galego de Buenos Aires a onde "nos proibírom a entrada porque eramos reintegracionistas, nom queriam essa história porque já iam mestres desde Galiza pagados pola Administraçom para ensinar o galego da Junta (...) foi umha decisom tomada por questões políticas".

O galego e o lunfardo

Pero as achegas de Antónia ao estudo da nossa cultura nom terminárom aí. Fundadora de Amigos do Idioma Galego, no seu interesse em profundar na nossa lingua participou em diferentes congressos. Num deles recompilou o trabalho levado a cabo por professores de galego em Buenos Aires. Noutro, aproximou-se a unha questom bem desconhecida: fijo umha recolheita dumhas 80 palavras procedentes do galego–português que ficárom na língua lunfarda (argot de origem popular que hoje ainda se fala no Rio da Prata). Termos como gaiola (por cárcere) ou tamanco (por sapato ou zanco) entre outras de origem galega empregam-se ainda hoje em contextos menos cultos desta regiom argentina.

Expectativas para o futuro

Antónia vem agora de passar uns dias em Noia onde a sua família. De aqui também levou terra galega, da horta da sua nai (da Barquinha) e da do seu pai (de Albariça), umha terra que hoje preside a sua casa bonaerense e que lhe recorda aos parentes, a Noia e a Galiza, um país do que lhe custa muito ir-se. Aqui regressa cada três anos e hoje asegura que é mais optimista com o futuro da nossa lingua: "a partir do ano 1976 eu percebo muita mais gente falando galego, hoje fala-o toda a gente nova". Em quanto ao futuro do reintegracionismo, Antónia também asegura estar esperançada: "eu sinto que hai muito interesse, na Argentina falamo-lo, isso si, como sabemos (...) penso que acá se está luitando mui a sério, lá os que luitamos somos nós".

Para ler a nova em versom original premede aqui. Ademais, contem um vídeo coa protagonista desta história. Também a podedes ver no PGL.